Nazwa kit pszczeli stosowana jest przez pszczelarzy dla surowego nieobrobionego surowca pozyskanego z ula ze względu na to, że pszczoły kitują nim ul. Po przetworzeniu na jakiś środek leczniczy nazywany jest propolisem, a przez innych dalej kitem pszczelim.
Jak powstaje kit pszczeli
Drzewa, w czasie kwitnięcia pączków, wytwarzają substancję ochroną, która ma na celu ochronić pączki przed bakteriami, roztoczami, owadami, grzybami, itd. Pszczoły wykorzystują substancje pokrywające pączki do swoich celów, zbierając je i znosząc do ula. Dodatkowo kit pszczeli może składać się z żywic niektórych drzew, wydzielin gruczołów pszczelich oraz pyłku kwiatowego, który przylepia się do ich nóżek. Taki kit pszczeli może zawierać również zanieczyszczenia, tj. asfalt lub inne substancje kleiste, w przypadku gdy ule znajdują się blisko takich substancji, a pszczoły nie nadążają z produkcją kitu, bo pszczelarze zeskrobują wszystko, co nagromadziły.
Jak przetwarza się kit pszczeli do celów farmakologicznych
W celu uzyskania ustandaryzowanego produktu, który będzie można wykorzystać do celów farmakologicznych, skupowany kit pszczeli łączy się ze sobą i poddaje się ekstrakcji alkoholem etylowym. Po tym zabiegu otrzymaną substancje przesącza się przez filtry i zagęszcza tak, aby uzyskać z części suchą masę. Powstała masa tworzy koncentrat propolisowy, który poddawany jest standaryzacji mikrobiologicznej, którą musi spełniać, aby można było przyrządzić z niego preparaty farmakologiczne.
Z czego składa się kit pszczeli
W propolisie wykryto kilkaset różnorodnych związków chemicznych: flawonoidy, kwasy aromatyczne, estry, alkohole, aldehydy, kumaryny, terpeny, sterole, kwasy tłuszczowe. Kit zawiera ponadto: wodę, proteiny, węglowodany, w dużych ilościach witaminy, mikroelementy (sód, potas, wapń, magnez, mangan, żelazo, miedź, fosfor, chlor, stront, lit, bar i inne pierwiastki).
Składniki zależą od tego, czy kit był zbierany na wiosnę, gdy pierwszy oblot pszczół wypadł wcześnie, czy w okresie intensywnego kwitnienia, czy w końcu lata, gdy pszczoły uszczelniają gniazda na zimę.
Do czego stosują go pszczoły
Pszczoły uszczelniają nim ul w celu zabezpieczenia go przed grzybami i drobnoustrojami oraz do balsamowania.
A co leczy się kitem pszczelim?
Z doświadczenia i opinii innych osób wiem, że prawie wszystko.
Oddziałuje on na wszystkie drobnoustroje, wywołujące u człowieka stany chorobowe. Propolis ma zdolność niszczenia, blokowania bakterii, grzybów chorobotwórczych, wirusów i pierwotniaków.
Można wymienić, np. umożliwia miejscowe znieczulenie, regulację ciśnienia, wzmocnienie wydzielania żółci, gojenie ran, odtruwanie wątroby, leczenie wrzodów, większości stanów zapalnych i ropnych skóry, w leczeniu trądziku i odmrożeń, leczenie paradontozy, astmy, łuszczycy. Poprawia wzrok i leczy wiele innych chorób. Jest wysoce aktywny w stosunku do gronkowców, paciorkowców, grzybów drożdżoidalnych oraz pierwotniaków.
„Propolis wykazuje nie tylko zdolności hamowania rozwoju, czy niszczenia bakterii, grzybów i wirusów, ale również znakomicie regeneruje wszystkie typy tkanek m. in. tkankę miękką, łączną, chrzęstną i kostną, dzięki czemu stał się nadzieją dla ortopedów.”
I teraz odpowiedź, dlaczego taki idealny preparat nie zawsze działa.
Są dwa rodzaje propolisu:
1. Surowy - oczyszczony z zanieczyszczeń.
2. Farmakologiczny - przerobiony przez firmy do celów farmakologicznych.
Aby uzyskać z ulu kit o dużej aktywności biologicznej, trzeba przestrzegać następujących zasad:
1. Kit czyszczony z zanieczyszczeń typu słoma, wosk, martwe owady nie może być płukany w wodzie.
2. Nie wolno go podgrzewać – bo uaktywniają się jego składniki.
3. Nie wolno go zbijać w mocno zwarte kulki.
4. Produkt musi być zabezpieczony przed zapleśnieniem i larwami mola woskowego.
Aby kit pszczeli działał na choroby, musi być aktywny biologicznie (zawierać substancje, które albo pobudzają, albo hamują zachodzące procesy, np. hamują rozrost grzybów). Aktywność biologicznie czynnych substancji zawartych w propolisie zależy od warunków klimatycznych w danym roku i od roślin, z których pszczoły zbierają materiał wyjściowy. Według przeprowadzonych badań najcenniejszy jest propolis z topoli, brzozy i sosny.
Czyli zebrany kit pszczeli od różnych pszczelarzy ma różne aktywności biologiczne. Szacuje się, że około 20 do 40 % zebranego kitu pszczelego jest nieaktywna biologicznie.
Wytwarzanie propolisu farmakologicznego wygląda następująco: skupowany jest kit pszczeli od różnych pszczelarzy z różnymi składnikami, bez sprawdzenia, czy dany kit pszczeli jest aktywny biologicznie. Miesza się go i uaktywnia w procesie czyszczenia. Rozpuszczenie kitu 70 % alkoholem etylowym powoduje jego uaktywnienie. Taki uaktywniony kit pszczeli jest aktywny biologicznie do 7 miesięcy. Po tym okresie jego zdolność walczenia z chorobami maleje. A preparaty sprzedaje się przez dłuższe okresy. Dodatkowo zebrany kit pszczeli w stanie surowym może być przechowywany przez 2 lata. Po tym czasie jego aktywność biologiczna maleje i znika.
Czyli, na jakość propolisu mają wpływ:
1. Jakie ma składniki – okres zbierania kitu.
2. Jak go pszczelarz zbierał i przechowywał.
3. Jak długo był przechowywany (surowy 2 lata, przerobiony 7 miesięcy).
4. Propolis farmakologiczny ma słabsze działanie od propolisu surowego.
Łatwo można domowym sposobem sprawdzić aktywność propolisu. Do dwóch wyparzonych wrzątkiem kieliszków nalewamy świeże mleko (wiejskie od krowy, ewentualnie z folii, nie UHT) i do jednego z nich wrzucamy grudkę kitu pszczelego lub dajemy kilka kropel nalewki propolisowej. Jeżeli mleko z kitem się nie skwasi, podczas gdy w drugim kieliszku już się to stanie, to oznacza, że propolis jest aktywny (propolis zwalcza mikroorganizmy, bakterie).